باقر مؤمنی، تاریخ‌نگار و پژوهشگر، نویسنده، شاعر، مترجم و کنشگر سیاسی امروز 28 آبان‌ماه 1402 در سن 97 سالگی در پاریس درگذشت.
وی که در 23 اردیبهشت‌ماه 1305 در کرمانشاه به دنیا آمده بود، در سال 1323 دیپلم ادبی خود را در کرمانشاه گرفت. او مقاطع بعدی تحصیلی خود را در دانشگاه تهران و دانشگاه سوربن در پاریس گذراند. اما در این فاصله زندگی او سرشار از فرازوفرودهای فعالیت‌های سیاسی و فرهنگی‌اش بود.
مؤمنی که در جوانی از اعضای حزب توده‌ی ایران بود در سال 1333 و یک سال بعد از کودتای 28 مرداد به زندان افتاد و تا سال 1337 در زندان بود. وی در سال‌های بعد اگرچه از منتقدان این حزب شد، اما به کنشگری سیاسی خود به عنوان فعال سیاسی چپ ادامه می‌داد. در پی تحولات بعد از انقلاب 1357 مؤمنی به فرانسه مهاجرت کرد و تا پایان عمر در این کشور ماند.
آثار باقر مؤمنی طیف بسیار متنوعی را دربرمی‌گیرد از پژوهش‌های اقتصادی و تاریخی تا رساله‌های سیاسی و اجتماعی و ادبی. گزیده‌ای از کتاب‌های او در ادامه معرفی می‌شود و در روزهای آینده بیشتر درباره‌ی تلاش‌های پژوهشی وی خواهیم نوشت.
مروری بر آثار باقر مؤمنی
ـ صوراسرافیل (بررسی روزنامه‌ی صوراسرافیل ۱۲۸۸ـ۱۲۸۶)، ۱۳۵۷
ـ کتاب احمد، ۱۳۴۶
ـ مسالک المحسنین، ۱۳۵۶
تمثیلات (ترجمه ی میرزا جعفر قرچه‌داغی)، ۱۳۴۹
ـ مقالات (ترجمه ی میرزا جعفر قرچه‌داغی)، ۱۳۵۱
ـ مکتوبات (ترجمه ی میرزا جعفر قرچه‌داغی)،
،یک کلمه، میرزا یوسف مستشارالدوله
ـ ادبیات مشروطه، تهران، ۱۳۵۴ (تز دکترای باقر مؤمنی که در اصل به زبان فرانسه منتشر شد)
– ایران در آستانه‌ی انقلاب مشروطیت، 1359
ـ دین و دولت در عصر مشروطیت، سوئد، ۱۳٧٢
درباره‌ی مسائل جنبش و حزب توده، ۱۳۵۸
نامه‌های سرگرد وکیلی، از اعضای سازمان افسران حزب توده که منتقد رهبری این حزب بود و در سال 1333 اعدام شد
ـ پرونده‌ی پنجاه و سه نفر (با نام مستعارحسین فرزانه)، ۱۳۶۵
ـ دنیای ارانی، تهران، ۱۳۸۴
ـ راهیان خطر، پاریس، ۱۳۸۵/۲۰۰۶. درباره‌ی تقی ارانی، رضا رادمنش، علی عُلُوی، بزرگ علوی، عبدالحسین نوشین، سروژ استپانیان و سعید سلطانپور.
سیمای روستای ایران، ۱۳۵۸ (نخستین بار با نام مستعار بیژن پارسا منتشر شد)
مسئله‌ی ارضی و جنگ طبقاتی در ایران، 1359
درد اهل قلم، 1356
ـ گفتارهای سیاسی و دمکراسی، بلژیک، ۱۳٧۴
ـ از موج تا طوفان (که مجموعه مقالاتی‌ست درباره‌ی انقلاب ایران)، آلمان، ۱۳۷۷
ـ نواندیشی و روشنفکری در ایران، آلمان، ۱۳۸۶/ ۲۰۰۷
ـ تاریخ و سیاست، پژوهشی در مقوله‌ی تاریخ و سیاست در عصر مشروطیت، عصر پهلوی، دوران نهضت ملی و محمد مصدق؛ آلمان، ۱۳۸۷.
ـ همراه با انقلاب، از درخت سخن بگو، ۱۳۸۹/ ۲۰۰۹
ـ تاریخ قرون وسطی (۱۳۴۳)
ـ تاریخ جهان باستان (۱۳۴۵)
