بیانیه سینماگران و هنرمندان زن در اعتراض به آزارها و
خشونت جنسی
جهانی امن و همراه با مسئولیت‌پذیری
و به دور از سوءاستفاده از قدرت
برای همه ما جهان بهتری خواهد بود
در ماه‌های گذشته، زنان در بستری که با همت
خود در طی جنبشی علیه خشونت جنسی فراهم کردند، روایت‌هایی حاکی از آزارگری و اعمال
قدرت بر زنان در محیط سینما را منتشر کرده‌اند. گزارشاتی که نشان می‌دهد هر فرد
صاحب قدرت و شهرتی می‌تواند در سازوکار سینمای ایران از موقعیت خود برای قلدری،
تهدید، توهین، تحقیر و تعرض به زنان بهره‌برداری کند، بی‌آن‌که نهادهای قانونی،
اصناف خانه سینما، سینماگران و منتقدان آن‌ها را وادار به پاسخ‌گویی و پذیرش
مسئولیت کارشان کنند.
ما زنان دست‌اندرکار سینما، اینجا، کنار هم
جمع شده‌ایم تا به مدد این همبستگی اعلام کنیم هرگونه خشونت، آزار و باج‌گیری جنسی
در محیط کار از نظر ما محکوم است و برای توقف آن خواستار عواقب قانونی جدی برای
متخلفین هستیم. همچنین این نابرابری جنسیتی موجود در سینمای ایران و عدم وجود
نظارتی که عرصه را برای زیاده‌خواهی و دست‌درازی افراد در جایگاه قدرت گشوده است،
محکوم می‌کنیم.
به جامعه سینمایی ایران در مورد شدت و
گستردگی این آزارها علیه زنان که اکنون برای اولین بار اعتراض به آن به یک فریاد
جمعی تبدیل شده است، هشدار می‌دهیم؛ آزارهایی که علی‌رغم آشکار بودنشان در تمام
این سال‌ها نادیده گرفته شده‌اند.
در روایت‌هایی که از تجربه‌های دردناک زنان
در سینمای ایران منتشر شده، انواع آزارهایی که زیر چتر خشونت جنسی قرار می‌گیرند
مطرح شده‌اند، از جمله «هتک حرمت با الفاظ جنسی و جنسیت‌زده»، «سوء استفاده از
سکوت و تحمل افراد با به گروگان گرفتن حق کار با دستمزد»، «اعمال خشونت جنسی به
وسیله تهدید موقعیت کاری قربانی»، «تماس‌های بدنی ناخواسته»، «اصرار و اجبار به
عمل جنسی» و در نهایت «خشونت جسمی و تجاوز».
از طرفی تمامی این روایت‌ها که زخم‌های
روانی ناسورشده گویی هم‌سرنوشت را باز می‌کنند، آن‌چه که به شکل روشنی خودنمایی می‌کند،
سیستماتیک بودن این خشونت‌هاست. به این معنا که نه تنها سازوکاری برای بازداشتن
فرد صاحب قدرت از ارتکاب به خشونت وجود ندارد، بلکه در یک توافق نانوشته اعمال
خشونت بر زنان در محیط کاری، عادی‌سازی شده و هیچ عواقب جدی‌ای متوجه
فرد خشونت‌گر نیست. از همین رو است که
آزارگرانی با شهرت و اعتباری که توسط طرفدارانشان به دست آمده، هیچ ترسی از دست
بردن به این جرایم ندارند و چنین حاشیه امنی برای آن‌ها باید زنگ خطری جدی برای
تمامی افراد جامعه باشد، چرا که بسیاری از این هنرمندان الگوی نسل آینده سرزمین ما
هستند. از طرفی نهادی نظارتی که از افرادی آموزش‌دیده در مسئله خشونت جنسی و آزار
کلامی تشکیل شده باشد وجود ندارد که با آگاهی به بایدها و نبایدهای رفتاری افراد
فرادست نسبت به فرودست در یک پروژه و با حساسیت لازم، موارد تخلف را بررسی کند.
نه در قراردادهای کاری ذکر شده و نه از طریق
اعلان‌های عمومی به زنان گفته می‌شود که در شرایط اعمال زور، خشونت و باج‌گیری
عاطفی و جنسی و آزارهای کلامی و توهین و تحقیر از طریق چه سازوکاری باید اقدام
قانونی کنند و در صورت شکایت از فرد خاطی چه حمایت‌هایی شامل حال آن‌ها می‌شود و
سال‌هاست که اصناف و اتحادیه‌ها، جرایمی چنین سنگین بر جان و روان زنان را در پشت
درهای بسته و با میانجی‌گری بین قربانی و خشونت‌گر حل و فصل می‌کنند، البته با
حداقل هزینه برای خشونت‌گر.
در چنین شرایطی و با وجود فضای نابرابر و
عدم توازن قدرت و امکانات، ما زنان سینماگر در این سال‌ها تمام توان خود را به کار
گرفته که ذهن، خلاقیت و نیروی فیزیکی‌مان را در جهت سازندگی در این صنعت به کار
ببریم و علی‌رغم آن که فضای تألیف و عاملیت بر پروژه‌ها به میزان زیادی از ما
گرفته شده و سهم ما نه تنها از فضای اعمال نظر و تصمیم‌گیری محدود شده است و سهم
ما از اقتصاد این صنعت هم، آن سهم کمتر است، همچنان بهترین‌مان را در عرصه ساخت و
تولید به کار گرفته‌ایم. بدون تردید، این ابتدایی‌ترین حق انسانی یعنی کار در
فضایی امن و به دور از قلدری و خشونت و باج‌گیری جنسی را حق خود می‌دانیم. به همین
منظور تقاضای شفاف خود را از نهادهایی همچون اصناف خانه سینما، سینماگران، منتقدان
و مخاطبان اعلام می‌کنیم:
- سیستم بررسی شامل کمیته‌ای مستقل در خانه
سینما متشکل از اعضایی با سلسله مراتب قدرت متفاوت (اکثریت مطلق اعضا از زنان) که
در مورد مسئله خشونت جنسی و جنسیتی آموزش دیده باشند و با میزان مسئولیت افراد
متناسب و با قدرت و عاملیت آن‌ها در هر کارگروهی آشنا باشند.
کار این کمیته باید بررسی جرایمی در حوزه
خشونت جنسی و جنسیتی باشد. شامل: خشونت جنسی کلامی، باج‌گیری جنسی یعنی تحمیل هر
نوع ارتباط با عمل جنسی با به گروگان گرفتن دستمزد و تهدید وضعیت شغلی فرد، قلدری
و اعمال فشار روانی و ایجاد ناامنی جسمی یا روانی، لمس ناخواسته، اقدام به تجاوز و
تجاوز.
این کمیته باید یک سازوکار گزارش‌دهی در
دسترس و راحت برای استفاده همه داشته باشد، مانند یک ایمیل یا خط تماس مستقیم با
کمیته بررسی و هر گزارش به صورت همزمان به اطلاع تک‌تک اعضای کمیته رسیده شود. این
سیستم موظف است تا به تمام گزارشات، رسیدگی کامل کند.
در فرآیند بررسی، نام راوی توسط این سیستم
باید محفوظ بماند و هر نوع اعلام و شفاف کرن نام یا اطلاعات راوی و روایت باید با
هماهنگی با راوی صورت بگیرد. این سیستم باید امنیت راوی را در فرآیند بررسی تضمین
کند. نتیجه بررسی روایت به شورا گذاشته شده و در نهایت به امضای تک‌تک اعضای کمیته
بررسی برسد. همچنین در اختیار گذاشتن وکیل و دادن مشورت حقوقی به راویان گزارش‌ها
جهت داشتن امکان دست بردن به انتخاب پیگیری قانونی یکی دیگر از دستور کارهای این
سیستم است.
- سازوکار حمایتی از طریق اصناف برای ترغیب
خشونت‌دیدگان به مراجعه و اقدام به رسیدگی، یکی دیگر از دستورکارهاست. این سیستم
باید اکیدا از روش‌های میانجگری بین آزاردیده و قربانی و به خطر انداختن سلامت
روانی قربانی با اجبار او به روبه‌رو شدن با آزارگر پرهیز کند.
- لحاظ شدن وجود این
سازوکارها و نحوه استفاده از آن‌ها در قراردادهای کاری.
- لحاظ کردن جریمه‌های نقدی
و قراردادن تعلیق از هرگونه فعالیت هنری در مدت زمان تعیین شده توسط کمیته رسیدگی
کننده.
ما زنان سینماگر، اعلام می‌کنیم که به
احترام راویانی که رنج خود را از خشونت سیستماتیک در این عرصه اعلام کردند برای
رسیدن به دستاوردهای عملی در جهت توقف این خشونت‌ها ایستادگی می‌کنیم و معتقدیم
این پیشنهادها گامی ابتدایی در جهت عملی کردن توقف خشونت جنسی در محیط کاری ما
است. با امید به این که هر نیروی بازدارنده‌ای را که در محیط‌های کاری باعث می‌شود
انرژی، توان و زمانی را که باید صرف خلاقیت و لذت بردن از کارمان کنیم، اما صرف
فرار و دفع مزاحمت‌ها و قلدری‌ها می‌کنیم با یک همت جمعی متوقف شود و آینده کاری
در این عرصه آینده‌ای امن، عادلانه و به دور از خشونت باشد.
در پایان به تمام همکاران و مخاطبین سینما و
تلویزیون ایران اعلام می‌کنیم که جهانی امن و همراه با مسئولیت‌پذیری و به دور از
سوءاستفاده از قدرت برای همه ما جهان بهتری خواهد بود.»
امضاکنندگان
مری آپیک
تینا آخوندتبار
گلاب آدینه
ساره آرین
رعنا آزادی‌ور
ویشکا آسایش
شهره آغداشلو
معصومه آقاجانی
پگاه آهنگرانی
آیدا فقیه‌زاده
بیتا بادران
افسانه بایگان
مریم بوبانی
لیلا بوشهری
بهنوش بختیاری
عسل بدیعی
زیبا بروفه
احترام برومند
مرضیه برومند
لیلا برخورداری
شیوا بلوریان
لیلا بلوکات
پوری بنایی
بهاران بنی‌احمدی
پانته‌آ بهرام
سارا بهرامی
ثریا بهشتی
ساره بیات
محبوبه بیات
مژگان بیات
سودابه بیضایی
بیتا بیگی
شیرین بینا
الهام پاوه‌نژاد
افسانه پاکرو تینا پاکروان
مریم پالیزبان
آزاده پورمختار
مژگان پوریگانه
سوسن پرور
پرخیده
ماهایا پطروسیان
فرح پناهی
پانته‌آ پناهی‌ها
توتیا (بازیگر)
هانیه توسلی
فرزانه تأییدی
فریبا ترکاشوند
سوسن تسلیمی
شهین تسلیمی
منیره تسلیمی
معصومه تقی‌پور
حدیثه تهرانی
شهناز تهرانی
هدیه تهرانی
سیما تیرانداز
رؤیا تیموریان
نگار جواهریان
شقایق جودت
تانیا جوهری
فخرالزمان جبار وزیری
ندا جبرائیلی
فریبا جدی‌کار
غزاله جزایری
مستانه جزایری
مینا جعفرزاده
الهام جعفرنژاد
سحر جعفری جوزانی
آرام جعفری
بهناز جعفری
گیتی جعفری
فرشته جنابی
فلامک جنیدی
الهام چرخنده
چکامه چمن‌ماه
رقیه چهره‌آزاد
افسانه چهره‌آزاد
هایده حائری
خاطره حاتمی
لیلا حاتمی
پونه حاج‌محمدی
آزیتا حاجیان
الناز حبیبی
احترام‌السادات حبیبیان
میترا حجار
الهه حصاری
آذر حکمت شعار
ثریا حکمت
هنگامه حمیدزاده
حمیده خیرآبادی
الهام حمیدی
فرانک حیدریان
فریبا خاتمی
فریبا خادمی
هما خاکپاش
سارا خوئینی‌ها
فخری خوروش
آزاده خورشیددوست
نیلوفر خوش‌خلق
زری خوشکام
سپیده خداوردی
شیلا خداداد
آهو خردمند
نیکو خردمند
آناهیتا خلعت‌بری
شهین خلیلی
ماه‌چهره خلیلی
شیوا خنیاگر
آتش خیر
گوهر خیراندیش
نیلوفر دوستی
شراره دولت‌آبادی
سحر دولتشاهی
آیلین ویگن
شراره درشتی
ایران دفتری
نادیا دلدار گلچین
شقایق دهقان
دینامیک (خواننده)
مهین دیهیم
فهیمه راستکار
ریما رامین‌فر
هما روستا
نفیسه روشن
روفیا
رؤیا میر علمی
مهتاب رباطی
مژگان ربانی
سرور رجایی
سوگند رحمانی
شراره رخام
لیلی رشیدی
لیلی رضوانی
رز رضوی
عاطفه رضوی
ملکه رنجبر
سلیمه رنگزن
بهاره رهنما
فرناز رهنما
شهلا ریاحی
کتایون ریاحی
حمیرا ریاضی
سحر ریحانی
لیلا زارع
آزاده زارعی
مریلا زارعی
دیبا زاهدی
زبیده جهانگیری
سحر زکریا
گلی زنگنه
لعیا زنگنه
زهره حمیدی
مینا ساداتی
گیتی ساعتچی
ژاله سام
روح‌انگیز سامی‌نژاد
سامیه لک
سولماز آقمقانی
سولماز حصاری
لونا شاد
الناز شاکردوست
شایسته ایرانی
ملیکا شریفی‌نیا
مهراوه شریفی‌نیا
آنیک شفرازیان
مینو شفیع
فریبا شمس
مژده شمسایی
مهین شهابی
شهپر (خواننده)
شهرزاد (بازیگر)
حنانه شهشهانی
شهین
آذر شیوا
جمیله شیخی
مرجان شیرمحمدی
شیلا (بازیگر)
شیما نیک‌پور
فریده صابری
غزل صارمی
پرستو صالحی
ژاله صامتی
شهره صولتی
مهوش صبرکن
نیکتاج صبری
اقدس صحت‌بخش
روشنک صدر
فرشته صدرعرفایی
نگین صدق‌گویا
عاطفه صرفه‌جو
رامش صفایی
زهره صفوی
عصمت صفوی
آزاده صمدی
نیوشا ضیغمی
طاووس (بازیگر)
فاطمه طاهری
صدف طاهریان
بهنوش طباطبایی
طناز طباطبایی
لادن طباطبایی
یاسمین طباطبایی
شبنم طلوعی
سوگل طهماسبی
مائده طهماسبی
نگار عابدی
گلاره عباسی
الیکا عبدالرزاقی
شهرزاد عبدالمجید
آفرین عبیسی
روشنک عجمیان
ساغر عزیزی
عطیه غبیشاوی
ژاله علو
ترانه علیدوستی
سیمین علی‌زاده
غزل شاکری
پروین غفاری
رزیتا غفاری
آرزو (بازیگر)
فاطمه نقوی
اندیشه فولادوند
حدیث فولادوند
شقایق فراهانی
گلشیفته فراهانی
نازنین فراهانی
نیره فراهانی
فروزان
نگار فروزنده
فرنگیس فروهر
گیتی فروهر
مارال فرجاد
مونا فرجاد
فریماه فرجامی
شبنم فرشادجو
فرشته سرابندی
فرخنده فرمانی‌زاده
سارینا فرهادی
بیتا فرهی
فریبا کوثری
فریبا نادری
فریده دریامج
شمسی فضل‌الهی
آتنه فقیه‌نصیری
زهره فکورصبور
السا فیروزآذر
پروین قائم‌مقامی
ایران قادری
توران قادری
ثریا قاسمی
هنگامه قاضیانی
سحر قریشی
آسیا قسطانیان
سوگل قلاتیان
شبنم قلی‌خانی
شهره قمر
ویدا قهرمانی
مریم کاویانی
فرزانه کابلی
کارمن (بازیگر)
اشرف کاشانی
فریبا کامران
باران کوثری
کتایون اویسی
مهتاب کرامتی
مهسا کرامتی
الهام کردا
ژاله کریمی
نیکی کریمی
نوری کسرایی
شهرزاد کمال‌زاده
صبا کمالی
سپیده (بازیگر)
نسرین کهزک
بهاره کیان‌افشار
صدیقه کیانفر
سوفی کیانی
لیندا کیانی
آیدا کیخایی
ساناز کیهان
فاطمه گودرزی
گوگوش
مرجانه گلچین
پوپک گلدره
پرستو گلستانی
سهیلا گلستانی
آزیتا لاچینی
مینا لاکانی
لرتا
شهره لرستانی
زینت مؤدب
مورین (بازیگر)
گراناز موسوی
فریبا متخصص
مارینا متر
ساحره متین
زهره مجابی
مرجان محتشم
آشا محرابی
نیلوفر محمودی
آیدا محمدخانی
اکرم محمدی
نرگس محمدی (بازیگر)
مرجان (خواننده)
مریم معترف
مژان مارنو
مژگان (بازیگر)
لادن مستوفی
لیلا مصدقی
سیما مطلبی
مهین معاون‌زاده
نگین معتضدی
فاطمه معتمدآریا
معصومه میرحسینی
پروانه معصومی
خزر معصومی
مریم معصومی
گیتی معینی
مینا مغازه‌ای
نسرین مقانلو
محبوبه مقبلی
حمیده مقدس‌زاده
مریم مقدم
شبنم مقدمی
سوسن مقصودلو
ملوسک
یاسمین ملک نصر
پروین ملکوتی
فتانه ملک‌محمدی
ملیسا مهربان
فرحناز منافی ظاهر
سارا منجزی
مهوش
روح‌انگیز مهتدی
مهسا مهجور
هستی مهدوی‌فر
ماه‌گل مهر
توران مهرزاد
مهری مهرنیا
مه‌لقا باقری
پوراندخت مهیمن
مهرانه مهین ترابی
حدیث میرامینی
شهلا میربختیار
آرام (بازیگر)
راحله میرزایی
فرانک میرقهاری
پروین میکده
مینا کاوانی
افسانه ناصری
مینا نوروزی
عاطفه نوری
نوش‌آفرین
رؤیا نونهالی
سرور نجات‌الهی
مهتاج نجومی
ندا مقصودی
ویکتوریا نرسسیان
نسرین نصرتی
مهتاب نصیرپور
فریده نصیری
ملیحه نصیری
فلور نظری
ملیحه نظری
پریوش نظریه
آناهیتا نعمتی
نعیمه نظام‌دوست
دلیله نمازی
نهال دشتی
ملیحه نیکجومند
نگار نیکخواه‌آزاد
وجستا
مینا وحید
مهری ودادیان
ژانت وسکانیان
مرضیه وفامهر
مهوش وقاری
سحر ولدبیگی
ویدا جوان
تبسم هاشمی
فاطمه هاشمی
نورا هاشمی
هاله (بازیگر)
فرخ‌لقا هوشمند
مریم هژیروند
آناهیتا همتی
هنگامه (بازیگر)