فلسطینیان امروز و یهودیان آن روز
محمد رضا شالگونی
صیبتی که فلسطینیان امروز از سر می گذرانند ، شباهت خیره کننده ای به مصیبت یهودیان گرفتار در چنگال خونین آلمان هیتلری دارد. غزه امروز شبیه ترین جاست به گتوی ورشو در سال ١٩٤٣. یهودیان زندانی شده در گتوی ورشو حدود ٣٨ در صد جمعیت شهر ورشو لهستان را در سال ١٩٤۰ تشکیل می دادند و در فضائی که کمتر از ٥/٤ در صد مساحت ورشو بود ، زندانی شده بودند...یادآوری این شباهتِ ناگزیر میان گتوی ورشو و غزۀ امروز ، از نظر مدافعان اسرائیل و مرعوب شدگان دستگاه های تبلیغاتی عظیم آن ، نشانۀ بی چون و چرای یهود سیتزی شمرده می شود ؛ اما شباهت تاریخی میان دو قوم کشی چنان چشم گیر است که تاکنون بسیاری از انسان های آزادی خواه روی آن دست گذاشته اند..
ارزش سیاسی و اقتصادی کار کُردها
نوشتهی: پولات آلپمن
ترجمهی: مهرداد امامی
پیشگفتار مترجم. مقالهی حاضر ترجمهی فصلی از کتابی است بهنام در برابر باد: روندهای کار و جستوجوی ضدّهژمونی که در سال 2015 از جانب انتشارات «نوتابِنِه» به زبان ترکی منتشر شد. در این کتاب روندهای بیثباتسازی، پرولترسازی، رژیمهای کار نولیبرالی، استراتژیهای ضدّهژمونیک همچون پداگوژی بدیل، نقش تکنولوژی در مبارزهی طبقاتی و سازمانهای کار بدیل عمدتاً در بستر ترکیه به بحث گذاشته میشوند. در آستانهی یکم می سال 2021 ترجمهی این مقاله را مشخصاً تقدیم میکنم به تمام کارگران و زحمتکشان ساکن ایران، به تمام مهاجران داخلی و خارجی در جایجای کشور، به زنان و مردان و کودکان کاری که هیچ ثروت و آبادانیای برایشان ایجاد نشده است مگر از طریق استثمار کار، بدن، ذهن و جان آنها در عرصههای مختلف اجتماعی.
زیر سایهی دو انقلاب
خاطره شیبانی پژوهشگر و مدرس ادبیات و سینما در دانشگاه یورک در شهر تورنتو است. وی دانشآموختهی دانشگاه شیراز، دانشگاه تهران و دانشگاه آلبرتا است. او نویسندهی کتابی دربارهی سینمای پس از انقلاب است که در اوت ۲۰۱۱ در بریتانیا و آمریکای شمالی منتشر شد.
شیبانی در سال ۲۰۱۸، با ایران نامگ، فصلنامهی ایران شناسی دانشگاه تورنتو (به سردبیری دکتر توکلی طرقی) همکاری کرد و (بهطور مشترک با سردبیر) ویراستار ویژه نامهای دربارهی عباس کیارستمی ، بود.
شیبانی مقالات متعددی در زمینهی ارتباط سینمای ایران با شعر و هنرهای تصویری نوشته است. او در زمینهی ادبیات خلاق نیز فعالیت دارد. شعرهایی از خاطره در روزنامهها و نشریات فارسیزبان به چاپ رسیده است. همچنین دو رمانِ «هتل ایران» و «کافه پرنده آبی» از او در دست چاپ است. وی هماکنون نگارش کتابی دربارهی بازنمایی جنسیت در ادبیات فارسی و سینمای ایران را در دست دارد.
ماجرای محسن نامجو یک نماد است. موضوعی نیست که به دعوای حقوقی شاکیان و نامجو محدود باشد. حرفهایی که نامجو در فایل صوتی فاش شده زده است، تنها سخنان او نیست، سخن همه مردانی است که با اتکا به قدرت، ثروت یا شهرت خویش، برای خود حقوق ویژه قائلند، از جمله حق شکستن حریم انسانهای دیگر. پرداختن به این سخنان، ضروری است، به ویژه در جامعه ایرانی، که چهار دهه است گرفتار یکی از ضدزن ترین حکومتهای جهان است. این حکومت، در طول بیش از چهل سال، مهر خود را بر روابط میان انسانهای ایرانی کوبیده است. برای زدودن این زشتی، باید نمادهای آن را شناخت و شناساند.
امین حصوری
مقدمه: یادداشت پیشِ رو بهطور فشرده این پرسش را پیش میکشد که نقش و جایگاه کشوری مانند ایران در کشاکشهای مستمر بلوکهای قدرت جهانی چیست و چرا؟ ماحصل این ستیزها و رقابتها چه تأثیراتی بر شکل و کارکرد دولت و مبارزات تاریخی ستمدیدگان بر جای گذاشته است؟ و سرانجام اینکه سوژهها یا کنشگران مبارزهی رهاییبخش چگونه میباید با این ستیزها و پیامدهای آنها مواجه شوند؟ تأمل در این پرسشها میتواند مقدمهای باشد برای بازاندیشی دربارهی مسیرهای برونرفت از بحران سیاسی–تاریخیای که جامعهی ایران بهرغم مبارزات پرهزینهی نسلهای متوالی، همچنان در چنبرهی آن گرفتار است. برای ارائهی پاسخی کلی – و غیرانضمامی – به این پرسشها در متن کوتاه حاضر، کوشیدهام یک روند استدلالی کمابیش خودبسنده (تا جای ممکن، مستقل از دستگاههای مفهومی و نظری) را پی بگیرم تا مخاطب عام بهتر بتواند با موضوع اصلی بحث ارتباط برقرار کند۱. چرا که انگیزهی نگارش این متن، ادای سهمیست به یک پرسش قدیمی، ولی کماکان گشوده، که اینک در پی امضای معاهدهي ۲۵سالهی ایران و چین و نیز با آغاز مذاکراتِ احیای برجام، بار دیگر (موقتا) اذهان عمومیِ جامعه را بهخود مشغول داشته است. درعین حال، باور دارم که تدوین هر استراتژی سیاسی مؤثر برای عبور از بحران فاجعهبار کنونیِ ایران، پیش از هرچیز مستلزم رویارویی و تعیینتکلیفِ نیروهای سیاسیِ فعالِ جامعه با این پروبلماتیکِ تاریخیست.
فتار نخست: تاريخ نگاری اقتصادی و سرآغاز اقتصاد مدرن در ایران
فهرست موضوعات
مقدمه:
۱)مکاتب گوناگون تاریخ نگاری اقتصادی
۲)تمایزاقتصاد مبتنی بر سود (کرماتیستیک) از اقتصاد خانوار یا معیشتی (اویکونومیا)
۳)« کومپانی خانگی» در عصر سپهسالار
۴)تمایز حاکمیت از مالکیت در غرب (تمایز بزرگ) و مشروطه ایرانی
نتیجه گیری گفتار نخست
نوشته حسن آزاد
نوشتهی پیشِ رو گام کوچکی است در راستای تدوین مشخصات کلی جامعهی بدیل، که صرفا به تجربهی کمون و نظرات مارکس و انگلس دربارهی آن میپردازد. در گامهای بعدی به بررسی سایر تجربیات انقلابی و بحث و گفتگو در بارهی نظریهپردازانی نیاز داریم که دغدغهی جامعهی بدیل چراغ راهشان بوده است. بدیهی است که بدون مشارکت جمعی پیمودن این راه میسر نیست.
نوشتهی: حسن آزاد
در جایگاه بیبدیل محمد مصدق در تاریخ ایران معاصر تردیدی نیست و بر این گمان بودهایم که بدون حضور او «درسهای یک قرن» مجموعهای ناقص و نابسنده خواهد بود. آثار ارزشمند بسیاری دربارهی مصدق نگاشته و انبوهی اسناد تاریخی منتشر شده که بهدرستی جایگاه بیمانند او را در پیوند سیاست و اخلاق و آزادی در تاریخ معاصر ایران نشان داده است. از ناصر رحمانی نژاد اما خواستیم از منظری دیگر این شخصیت را برای ما به تصویر کشد، از نگاه بازیگری که قرار است بخشی از تراژیکترین لحظههای زندگی محمد مصدق را بازآفرینی کند.
نقد اقتصاد سیاسی
اگر شاهزاده شب قبل از آن جلسه، دموکراسی را در خواب ندیده و غیر دموکراتیک بودن نظام موروثی در خواب به او وحی نشده است، چرا تا به حال جمهوری خواهی اش را مخفی نگهداشته و هیچ نشانه ای از " گردنگشی" و میل به " بریدن بند ناف" از خود بروز نداده بود؟ چرا اینگونه ناگهانی و بی زمینه از تغییر ماهیت خود پرده برداری کرده است؟ چرا این پرده برداری در یک جلسه پشت پرده؟
شهاب برهان